Sorunlara İlişkin Tespitler (1. Bölüm):
- Spor federasyonlarının yönetimine ilişkin son 20 yılda, hükümetlerin desteği ile Spor Bakanlığımız nezdinde önemli atılımlar yapılmıştır. Bunlardan biride, önceki dönemlere kıyasla federasyonların özerkliğine ilişkin önemli ölçüde ilerlemeler sağlamış olan “Bağımsız Spor Federasyonları Kanunu” dur. Ancak yakın zamanda yapılan federasyon seçimleri, bu kanunun bazı geliştirilmesi gereken noktaları olduğunu göstermiştir.
- Federasyonların seçimleri üzerinden kısa bir süre geçmesine rağmen çok çabuk görüldüğü üzere Bağımsız Spor Federasyonları Kanununun “federasyon başkanlarının seçimlerine ilişkin” bazı maddeleri, özellikle Taekwondo Federasyonu da dahil olmak üzere birçok federasyon başkanını sadece “seçimde oy hakkı olan delegeler üzerine” ve “ne pahasına olursa olsun seçimi almaya” odaklanma yönünde motive ettiği anlaşılmaktadır. Birçok federasyonun göreve geldikten sonra, hazırlıksız, plansız ve projesiz olmalarından kaynaklı yönetim zafiyetleri bu görüşlerimizi doğrulamaktadır.
- Bağımsız Spor Federasyonları kanunu, “genel kurul üye sayısını”, olimpik ve paralimpik spor dallarında 150’den az, 300’den fazla; diğer spor dallarında ise 100’den az, 200’den fazla olamaz şeklinde sınırlandırmaktadır. Delege sayısının 300’ü aşması durumunda bu sayı kura çekimiyle 300’e indirilir denilmektedir.
- Bu iyi niyetli ancak genelleyici sınırlama düşüncesi, kuraya tabii kulüp sayısının 500’leri bulmadığı muhtemel birçok federasyon için çok ciddi bir sorun olmasa da özellikle Taekwondo gibi kuraya tabii olacak kulüp sayısının 2000’lere yaklaştığı büyük federasyonlarda önemli yönetimsel sorunlarından bir tanesine temel oluşturmaktadır.
- Örneğin Taekwondo Federasyonu bağlamında bu kura sınırlaması neticesinde, genel kurul delegesi olmak için gereken tüm şartları sağlamasına karşın 1700 kulüp seçim dışı tutulurken, sadece 2000 kulüpten şanslı olan 300 kulüp Taekwondo Federasyonu başkanı ve yönetiminin belirleyicisi olabilmektedir.
- Yani Taekwondo Federasyonu örneğinde göreceğimiz üzere, 4 yıllığına seçilen federasyon başkanı ve yönetimi aslında delege olabilme hakkını başarmış toplam sayının sadece %15’i tarafından seçilmiş olmaktadır. Bu da seçimi kazanan başkan ve yönetim kurullarını, daha göreve gelirken ciddi bir sorunla karşı karşıya bırakmaktadır.
- Genel kurul delegesi olmak için gerekli şartları yerine getirmesine rağmen kura ile elenen önemli sayıda delegenin dışlanması ve neticesinde göreve gelmeleri halinde federasyon başkanlarının bu 300 delegeye karşı sorumluluk duyması ve bu delege grubuna hizmet etmek durumunda bırakılması, Taekwondo gibi büyük spor camialarında istikrasızlık ve kaosu beraberinde getirmektedir.
- Dolayısıyla, federasyonlar kanununda seçimlere ilişkin genel kurul delegesi olma ile ilgili maddede yeni bir düzenleme yapılması gerekmektedir.
- Gereken düzenlemenin gerçekleştirilmemesi ve mevcut durumun sürdürülmesinin yaratacağı önemli sorunlar şu şekilde sıralanabilir:
1) Öncelikle, çok zor imkanlar altında, 4 yıl boyunca maddi ve manevi anlamda birçok kaynağı kullanmış ve emek vermiş olan kulüplerin tüm bu çabaları çok da adil olmayan bir yöntem olan bir kura sonucu yok sayılmaktadır. Bu durum organizeli sporun ve kulüpleşmenin teşviki için inanılmaz derecede maddi imkanlar sunun devletimizin ana politikasına ters düşmektedir. Diğer yandan birçok kulüp maddi yükümlülüklerin ağır olması nedeniyle 4 yıl sonunda kapanma kararı almaktadır.
2) Bu sınırlama, federasyon yönetimlerinin daha geniş katılımlı bir taban tarafından, daha adil temsiliyetinin önünde bir engel teşkil etmektedir. Dolayısıyla, başkanlar Taekwondo örneğinde olduğu gibi tabanın çoğunluğunu değil azınlığını temsil eden çok dar bir delege kadrosuna odaklanmak zorunda kalmaktadır. Kura sonucu dışarıda kalan büyük çoğunluk tatmin edilememektedir. Bu durum federasyonların yönetilmesinde problemler oluşturmaktadır.
3) Federasyon başkan adayları, sınırlı sayıda delegenin oyunu almak için, nerdeyse tamamının oy kullanan delegelerden oluştuğu ve görev tanımı olmadığı gibi gerçekte de icra edilemeyecek sadece kâğıt üzerinde yazılı kalacak, işlevsiz, sınırsız sayıda kurullar oluşturma yollarına gitmektedirler.
4) Seçilmeleri halinde yerine getiremeyecekleri ya da “herkese devlet sporculuğu” gibi ancak 50 yıl kalmaları halinde yerine getirebilecekleri vaatlerde bulunmaktadırlar. Dolayısıyla, federasyon yönetimleri seçimlerden sonraki kısa bir zaman süresi içinde beklentileri yüksek tutulan delegelerle verdikleri vaatleri arasında karşı karşıya gelmektedirler.
5) Liyakat, bilgi, birikim gibi önemli bileşenlerin bir arada olmasını gerektiren teknik kurul, milli takım antrenörlükleri gibi önemli bazı görevlerin tamamen delege memnuniyeti ve talepleri önceliğine göre belirlenmesi federasyonların uluslararası şampiyonalardaki başarısına önemli darbeler vurabilmektedir.
6) Devletimizin son 20 yılda dünya standartlarında spor tesislerinin yapılmasından tutun, kadrolu antrenörlerin atanmasına, federasyon bütçelerinin dünyadaki emsallerinin çok üstüne getirilmiş olmasına, olimpik sporculara inanılmaz maddi imkanlar sunmasına rağmen, maalesef Taekwondo Federasyonu da dahil olmak üzere birçok federasyonumuz bu imkanları verimli bir şekilde kullanma yeteneğinden yoksun olmuştur.
7) Federasyonların liyakate göre değil de oy sahibi delege kaygısı ile teknik kadroların oluşturulması gibi yönetsel zafiyetleri, ne yazık ki 2024 Paris Olimpiyatlarında ülkemizin tek bir altın madalya kazanamamış olmasının önemli nedenlerinden biri olarak değerlendirilebilir. Altın madalya beklediğimiz Taekwondo’da da ne yazık ki Paris Olimpiyatlarında umduğumuzu bulamadık. Dolayısıyla, bu seçim sisteminin aksayan bazı yönleri düzeltilmedikçe korkarız ki, devletimizin kısıtlı imkanlarıyla spora seferber ettiği inanılmaz maddi imkanlar 2028 ve sonrasındaki Olimpiyatlarda da heba olabilecektir.
8) Maalesef şu ana kadar görüldüğü kadarıyla, yeni seçilmiş Taekwondo Federasyonu yönetimi de bir önceki Taekwondo Federasyonu yönetiminin yaptığı gibi, seçim sisteminin yarattığı zafiyetlere fazlasıyla açık kalarak, sistem ve spor adına doğruları yapmak arasında bir denge kurma kabiliyeti göstermekte zorlandığı ve pratik olanı tercih ettiği için, bahsi geçen yanlışları yapmaya gönüllü görünmektedir.
9) Elbette federasyonlar kanunundaki seçime ilişkin maddelerdeki eksiklikler, federasyon başkanlarını spor adına uzun vadede doğru olmasa da seçimi almak için pratik gözüken yolları seçmeye yöneltse de federasyon başkanlarının etik olmayan bu davranışlarının altındaki tek neden olarak bahsi geçen kanuni eksiklik gösterilemez. Öyle ki, adayların yetersiz, deneyimsiz, vizyonsuz ve dürüst olmamaları durumunda, kanuni bu boşluk nedeniyle ipin ucu kaçabilmekte ve bu durumlar bir fırsata çevrilebilmektedir. Birçok federasyonda örnekleri görülmüştür.
Sorunlara İlişkin öneriler (2. Bölüm):
- Bağımsız Spor Federasyonları kanununda, olimpik ve paralimpik spor dallarında “genel kurul üye sayısı, 150’den az, 300’den fazla olamaz şeklinde ki sınırlandırma, Taekwondo Federasyonunda olduğu gibi, genel kurulda oy kullanabilme hakkını elde eden kulüp sayısının 1000-2000’ leri bulduğu federasyonlar dikkate alınarak, Spor Bakanlığımız tarafından daha katılımcı, daha geniş bir taban ve temsiliyet temelinde federasyon başkanı ve yönetiminin seçilmesi amacıyla bir düzenleme yapılması elzemdir.
- Doğrusu ve adil olanı ana statü gereğince genel kurulda oy kullanma şartını sağlamış olan tüm kulüplerin kura seçimine tabii olmadan genel kurulda oy kullanma hakkına sahip olması ve kura çekiminin iptal edilmesi olacaktır.
- Bu konudaki bir diğer alternatif ise en azından genel kurulda oy kullanma hakkının kura ile değil, gerekirse genel kurul delegesi olma asgari şartların arttırılarak ya da 300 üst sınırının 1000’lere çıkartılması bu konuya ilişkin daha iyi bir ilerleme olabilecektir.
- Genel kurul delege seçiminin sınırlandırılması konusunda yapılacak olumlu yöndeki düzenlemeler federasyonların yönetilmelerinde olumlu ve önemli sonuçları doğurabilecektir. Bunlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
1) Federasyon başkanları ve yönetiminin temsil kabiliyeti daha yüksek bir genel kurul delege sayısı ile seçilmesi aynı zamanda federasyon yönetiminin de branşın daha geniş tabanını temsil etmesini sağlayacaktır. Örneğin, Taekwondo Federasyonu başkanı ve yönetimi tabanı temsil eden delege sayısının belki de en az %50’sinin oyu ile seçilmiş olacaktır.
2) Bu daha az kulübün dışarda kalmasına, daha geniş bir tabanın kucaklanmasına ve kulüplerin branşa destek vermeye devam etmesine, kulüpleşmenin teşvik edilmesine katkı sağlayacaktır.
3) Federasyon yönetimleri daha az sayıdaki her delegeye yer verebilmek için sadece kâğıt üzerinde kalan, görev tanımı ve icra alanı olmayan uydurma kurullar oluşturmaya motive olmayacaktır. Delege sayısının fazla olduğu noktada sınırlı sayıda ve gerçekten ihtiyaç duyulan ve icra alanı olan kurullara aday delegeler daha çok liyakatlerine, bilgi, deneyim, eğitim ve becerilerine göre görevlendirilecektir. Bu durum Federasyon kurullarının daha nitelikli üyelerle daha etkili ve verimli çalışmalarına ve buna bağlı olarak federasyonun başarısına yansıyacaktır.
4) Daha adil bir seçim sistemi sonucu daha iyi teknik kadrolarla yönetilme şansına sahip olabilecek federasyonlarımız, Dünya şampiyonaları ve Olimpiyat Oyunları gibi önemli organizasyonlarda daha büyük başarıları elde etme fırsatını bulacaktır.
5) Federasyon başkan adayları seçimlerde sadece küçük delege gruplarının kişisel beklentilerini nasıl karşılayacakları konusunda yarışmak yerine, branşı ileriye taşıyacak herkesi ilgilendiren ve çıkarına olan daha büyük projeleri geliştirme ve sunma konularında yarışacaklardır.
- Elbette Spor Federasyonlarının ve özelde Taekwondo Federasyonun tek ve en önemli sorunları seçim sistemi ile sınırlı değildir. Bunlardan iki tanesi de bu kapsamda tartışmaya değerdir.
- Taekwondo Federasyonu yönetimi varsa spora yapmış olduğu katkıları ve yenilikleri ve başarılarını daha iyi iletişim teknikleri ile şeffaf bir biçimde camiayla paylaşmalıdır. Önceki dönemlerden kalma algı çabalarını kullanmak yerine bu konuda yapabilecekleri önerilerimiz şu şekildedir.
1) Taekwondo Federasyonu yönetiminden beklenilen, bir önceki yönetimin yaptığı gibi sosyal medya algısı üzerinden yürümeye zaman ayırmak yerine, geleceğe yönelik somut planlarını, eylemlerini ve seçim vaatlerini bir an evvel uygulamaya zaman ayırması ve başardıkları doğru kanallarla dürüst bir biçimde gösterebilmesidir.
2) Uluslararası turnuvalarda elde edilen başarılar elbette tüm Taekwondo severleri gururlandırmaktadır ve bunlar duyurulmalıdır. Ancak, bu çaptaki başarılar Taekwondo’ da 1980’lerden buyana hep elde edilmiştir. 1980’lerden 2000’ li yılların başı dahil olmak üzere Türkiye hemen hemen gittiği birçok uluslararası turnuvada takım halinde hep şampiyon olmuştur. Ülkemiz Taekwondosu için bu başarıları yeni ve şaşırtıcı değildir. Dolayısıyla, bu yönde gerek Spor Bakanlığımızın gerekse camiamızın beklentisi yüksektir. Taekwondo Federasyonu daha gerçekçi yaklaşımlar geliştirerek, bir an evvel teknik kadro ve sporcu uyumunu temin ederek, önündeki ciddi sınavlar olan Avrupa ve Dünya Şampiyonalarına sistemli ve planlı çalışmalarla hazırlanmalıdır. Bu büyük şampiyonalardan altın madalyalarla dönmelidir. Bu başarılar kayda değer olacaktır. Taekwondo Federasyonun bu hususlarda doğru çalışmalar yapma gayreti içerisinde olduğunu ummaktayız.
3) Önümüzdeki Dünya şampiyonasına teknik kadrolar sporcuları hazırlamak için ne tür planlar yapmaktadırlar. 2028 Olimpiyatlarına hazırlanmak için nasıl bir yapılanma tasarlamaktadırlar. Buna benzer çalışmalarını da sosyal medya üzerinde paylaşmaları kendi eylem ve planlarını nasıl hayat geçirdiklerini camiamızın da takip edebilmesi açısından ve bir önceki federasyon yönetimine göre Taekwondo’ya ne katmakta olduklarını tanıtmaları açısından önemli olacaktır.
4) Son bir husus ev sahibi olarak ülkemizde düzenlediğimiz uluslararası şampiyonaların niteliğine ilişkin olacaktır. Ülkemizde Antalya’da yapılan uluslararası turnuvanın başarıyla gerçekleştirilmesi gurur verici olmuştur. Fakat bu nitelikteki bir turnuvanın iddia edilen maliyetlerle gerçekleştirilmesi yine şaşırtıcı ve sürpriz değildir. Çünkü, hatırlanması gerekir ki, 1990’lı yılların kısıtlı imkanlarında bile Taekwondo Federasyonu 2000’lerin ilk yıllarına kadar ülkemizde Avrupa ve Dünya şampiyonaları organize etmeyi başarmıştır. Örneğin 1998 yılında İstanbul’da Dünya Gençler şampiyonası ve 2002 yılında Samsun’ da Büyükler Avrupa Şampiyonası düzenlenmiştir.
5) Dolayısıyla, Taekwondo federasyonu uluslararası turnuvalara ev sahipliği yapma konusunda çıtayı düşük tutmamalıdır. Bu konuda da Spor Bakanlığımızın desteği büyüktür ve camiamızın beklentisi yüksektir. Taekwondo Federasyonumuz ülkemizde maalesef uzun yıllardan beri yapılmamış Avrupa ve Dünya Şampiyonalarına ev sahipliği yapma konusunda hevesli olmalı ve kendinden önceki yönetimlerin yaptığı bu alandaki başarıları daha ileriye taşıyabilmelidir.
